Sunday, October 29, 2006

Sound of Music


My Day in the hills has come to an end, I know
A Star has come out, to tell me it's time to go
But deep in the dark green shadows
Are voices that urge me to stay
So I stop and I wait and I listen
For one more sound, for one more lovely thing
that the hills might say

The hills are alive with the sound of music
With songs they have sung for a thousand years.
The hills fill my heart with the sound of music
My heart wants to sing every song it hears....

Sound of Music. Magic of Music. ही संगीताची जादू जिवंत अनुभवायची संधी नुकतीच मिळाली. हेवर्डच्या डग्लस मॉरिसन थिएटरच्या कृपेने! मारियाची कथा प्रेमकथा आहे, पण सर्वसामान्य प्रेमकथा नाही. संगीताचं प्रेम, निसर्गाचं प्रेम, लहान मुलांचं प्रेम, देशावरचं प्रेम आणि प्रेमावरचं प्रेमसुद्धा! निखळ आणि निरागस, मोकळं आणि बेबंद, अल्लड आणि प्रगल्भ!

हा चित्रपट कैक वेळा बघूनही त्या संगीताची जादू इतकी अवीट आहे! सगळीच गाणी लहानपणापासून चढलेली! कोण्या मैत्रिणीनं लावून दिलेलं हे वेड कधी उतरलंच नाही. ती अद्भुत कथा, ते हृदयस्पर्शी आणि अर्थपूर्ण शब्द, ते जादुई संगीत याबद्दल मी नव्याने काय लिहीणार? जिथून या सगळ्या जादूला सुरुवात झाली तो मूळचा Broadway Show कसा असेल हे कुतूहल घेऊन बघायला गेले. आणि चलतचित्राच्या युगात इतकी प्रगती होऊनसुद्धा नाट्यकला का टिकून आहे याची पुन:प्रचिती आली.

अगदी छोट्याशा रंगमंदिरात सजलेला संगीताचा सोहळा मंत्रमुग्ध करून गेला. "live music" ची जादूच वेगळी! स्टेजवर आपल्या अगदी समोर पंधरा-वीस नन्स् हातात मेणबत्त्या घेऊन समरसून सुरेल प्रार्थना म्हणतात, त्यानी जी वातावरण निर्मिती झाली, ती कितीही आधुनिक ध्वनी सोयीनी युक्‍त असलेलं चित्रपटगृह, surround sound, dolby इ. इ. असलं तरी सुद्धा कदापि होणे नाही. अडिच-तीन तासाच्या त्या नाट्यानुभवात भुमिकेशी समरसून जाणार्‍या कलाकाराची एक-दोन वेळाच जरी नजरभेट झाली तरी तो सगळा अनुभव असा जिवंत होतो की वाटतं, "क्षण एक पुरे नाट्याचा, वर्षाव पडो चित्रांचा" ;-)

सुखदु:खाच्या प्रसंगी Sound of Music ची गाणी नेहेमीच साथ देत आली आहेत, देत राहतील. "She climbs a tree" मधला मिश्किल खिलाडूपणा, "High on the hills" मधली पोरकट गंमत, "Climb every mountain" मधलं धीरगंभीर मार्गदर्शन, "These are a few of my favourite things" मधला आनंदी खुशालचेंडूपणा, "I have confidence in confidence alone" मधला आशावाद, "Nothing comes from nothing" मधलं निखळ प्रेम... हे सगळं या नाटकानी परत जिवंत करून दिलं. आणि डोळे मिटून कधीही त्या वातावरणात शिरता येईल असा अनुभवही!

Monday, October 23, 2006

खरेच का हे!

परवा एका मैत्रिणीशी गप्पा मारताना अनिलांच्या या कवितेची आठवण निघाली. तिला नक्की शब्द आठवत नव्हते, आणि मला कुठेतरी लिहून ठेवलेली आठवत होती. म्हणून ही नोंद! त्या निमित्तानं, ही कविता प्रेमकविता आहे की भक्‍तिकविता किंवा विराणी असावी, अशी चर्चा झालेली आठवली...

तुझ्या पथावर तुझ्या पदांच्या
पायखुणांच्या शेजारी मम
पायखुणा या उमटत जाती
खरेच का हे?

मातीमधल्या मुशाफिरीतून
हात तुझा तो ईश्वरतेचा
चुरतो माझ्या मलीन हाती
खरेच का हे?

खरेच का हे बरेही का हे
दोन जगांचे तोडून कुंपण
गंधक तेज़ाबासम आपण
जळू पहावे?

आणि भयानक दहन टाळण्या
जवळपणातही दूर राहुनी
स्फोटाच्या या सरहद्दीवर
सदा रहावे?

-कुसुमाग्रज